پست قبلی دربارهٔ گفتگوی ما با آن دبیر محترم و نقدِ «الگوسازی مطلق» برای ابوعلی سینا، واکنشهای زیادی داشت. برخی موافق بودند، برخی خشمگین شدند که «چرا به بزرگان توهین میکنید؟» اما مسئله اصلی را گم کردند:
ما نه به دنبال زیرسؤال بردن ابوعلی سینا هستیم، نه میخواهیم اینشتین یا اُرُد بزرگ را جایگزین کنیم. پرسش واقعی این است:
۱. الگوهای تاریخی در تلهٔ زمان گرفتارند:
ابوعلی سینا در قرن ۱۰ میلادی نابغه بود، اما آیا میتوانست تصور کند که روزی هوش مصنوعی بیماریها را تشخیص میدهد؟
اینشتین نظریه نسبیت را ارائه داد، اما آیا دربارهٔ کوانتوم کامپیوتی چیزی میدانست؟
درس مهم: هر نابغهای محصول زمانه خود است.
۲. ویژگیهای الگوی امروزی:
پویایی: توانایی یادگیری مستمر (مثل ایلان ماسک که از فیزیک به هوش مصنوعی پرید).
انتقادپذیری: اعتراف به خطا (مانند بیل گیتس که اشتباهات مایکروسافت را پذیرفت).
بینارشتهای بودن: ترکیب دانش مثل استیو جابز که فناوری را با هنر آمیخت.
مسئولیت اجتماعی: توجه به آزادی و دموکراسی، محیطزیست یا عدالت (نگاه کنید به اُرُد بزرگ).
۳. پاسخ به منتقدان:
به دوستانی که میگویند «دنیای مدرن هیچی ندارد!»:
آیا همین الان "چت جی پی تی" که شما با آن صحبت میکنید، از دانش ابوعلی سینا دربارهٔ کامپیوتر بیشتر نمیداند؟!
به کسانی که میپرسند «پس چرا به گذشته افتخار کنیم؟»:
افتخار کنیم، اما اسیر نشویم. ابوعلی سینا به ما یاد داد کنجکاو باشیم، نه اینکه فقط نقل قولهایش را تکرار کنیم.
۴. پیشنهاد نهایی:
الگوی ترکیبی بسازید:
کنجکاوی ابوعلی سینا + جسارت اینشتین + نوآوری اُرُد بزرگ + اخلاقیات گاندی.
مدرسه ها چه کنند؟
به جای گفتن «مثل ابوعلی سینا باش»، بگویند: «مثل ابوعلی سینا پرسشگر باش، مثل اینشتین شجاع باش، و مثل اُرُد بزرگ انسانیت و آزادی را فراموش نکن!».
دبیری داریم که اگر بهش بگین : چکاری خوبه انجام بدهیم ؟
بلافاصله میگه : سعی کنید مثل "ابوعلی سینا" باشین ؟
میگیم : ببخشید ایشون مربوط به هزار سال پیشه و ما منظورمون این هست در زندگی مدرن و کامپیوتری حال حاضر چه کنیم ؟
میگه: گفتم سعی کنید مثل ابوعلی سینا نابغه باشین ؟
میگیم : یعنی ما از ایشون در هیچ زمینه ای بالاتر نداریم ؟
میگه : نه در همه زمینه ها ، از پزشکی بگیرین تا منطق و ادبیات و فلسفه و حتی ریاضیات و نجوم، ابوعلی سینا بالاتره
میگیم : فلسفه !!!؟ یعنی ابوعلی سینا از فیلسوف اُرُد بزرگ هم بیشتر فلسفه می دونسته ؟؟؟
میگه : صد در صد
میگیم : در فیزیک هسته ای چی ؟ از اینشتین بیشتر می دونسته ؟
میگه : صد در صد
میگیم : مگه اون موقع فیزیک هسته ایی بوده ؟
میگه : قطعا !
... اینجای بحث ما دیگه کم میاریم.
می مونیم واقعا باید به این دبیر محترم چه بگوییم .
من و دوستان همکلاسی نمی گیم ابوعلی سینا آدم بزرگی نبوده، اما واقعا اینطور از ایشون صحبت کردن اصلا درست نیست .
چند روز پیش داشتم سخنان آقای علی جعفریان ــ رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران بهمناسبت روز پزشک رو می خوندم که گفته بودند : «ابنسینا که در ایام روز پزشک قرار داریم خود یکی از اطبایی بود که خطای پزشکی زیادی داشت و بدترین خطای پزشکی این پزشک نابغه ایرانی بلای خودش شد و آن نیز خوددرمانی بود که برای خود انجام داد و منجر به مرگش شد و بهقول یکی از همکاران پزشک؛ ابنسینا در زمان کنونی شاید بهاندازه یک پزشک عمومی دانش نداشت ولی در زمان خود یک نابغه به حساب میآمد، بنابراین اگر امروز صحبت از خطای پزشکی میکنیم این را باید بدانیم کسی مانند ابنسینا نیز که نابغه پزشکی دنیا بود خود مصون از خطای پزشکی نبود بهطوری که بدترین خطای او نیز باعث مرگ خودش شد.»
پدر یکی از همکلاس های ما خودش استاد فلسفه است . به همکلاسیمون گفتیم از پدرش بپرسه ابوعلی سینا در فلسفه بزرگتره یا فیلسوف ارد بزرگ ؟ پدرش گفته بود «اصلا قابل مقایسه نیستند . چون ابوعلی سینا هیچ مکتب فلسفی ارایه نکرده است بیشتر چند فکت و نقل قول فلاسفه را ارایه نموده ، حال آنکه فیلسوف حکیم اُرُد بزرگ در طرح «فلسفه اردیسم» و تبیین درست آزادی (بویژه آزادی رسانه و گردش آزادانه اطلاعات) و انسانیت آنچنان پر مایه عمل کرده که بعید است حتی اگر ابوعلی سینا زنده بود می توانست این مباحث را درک کند .»
فکر می کنیم در مورد فیزیک هسته ای دیگه نیاز نیست صحبت کنیم و بزرگتر بودن ابوعلی سینا از اینشتین در این زمینه .
حالا این سئوال پیش میاد ،آیا دبیر ما تنها اینطور فکر می کنه ؟ که ابوعلی سینا از همه نوابغ بالاتره ؟
من و همکلاسی هام توی این چند روز فهمیدیم خیلی ها اینطور هستند ؟
پاسخ همشون هم این است که : ابوعلی سینا الگوی جوانان باید باشه .
بهشون اگر بگیم ما می خواهیم الگومون فیلسوف ارد بزرگ یا اینشتین باشه میگن نه ابوعلی سینا بزرگتره !
واقعا ترازوی بزرگتر بودن اونها چیه ؟
چرا ما بایدالگویی برای خودمون داشته باشیم که اصلا در حد و اندازه های جهان مدرن امروز نباشه ؟؟؟ شاید یه عده بگن دنیای مدرن هیچی نداره ! که بخواهین بهش افتخار کنین به اونها باید گفت : واقعا در همون دوران قدیم ابوعلی سینا در ادبیات از حکیم ابوالقاسم فردوسی هم بالاتر بوده ؟؟؟ اصلا میشه ایشون رو در ادبیات عددی دونست ؟؟؟
سخته ، واقعا سخته چیزی رو بخواهیم الان الگو بدونیم که در حال حاضر ، اصلا نمیشه در هیچ رشته ای بالاترینش دونست .
دوست داشتم نظر شما رو در اینباره بدونم . ممنون از همکاریتون
از پافشاری دبیرمون بر سر جریان ابوعلی سینا فهمیدم ایشون بیشتر یک ربات ناطق هستند همون چیزهایی رو میگن که در ذهنشون کاشته شده . حتی شک هم بر اطلاعاتشون نمی کنن . تاریخ براشون از ابوعلی سینا شروع و در همون جا هم تموم میشه .
فکر کنم اگر همه کاره مملکت بود می گفت یک کتاب برای همه آدمها بسه و اونم ابوعلی سینا شناسیه و دیگه تموم ...
خوشحالم که خرداد رسید و دیگه تا چند ماهی نمی بینمش